'De transparantie kan nog beter'

Deze week staat onderstaand interview in Het Amstelveens Nieuwsblad in de rubriek: Zitten op het pluche. De journalist is André Gerritsen. Naar aanleiding van dit artikel heeft journalist Johan Bos deze column geschreven op AmsteleenBlog.

AMSTELVEEN – Hij schuwt nooit een onderwerp en is een actief bestuurder. Of het nu een mega-dossier betreft zoals de verbreding van Rijksweg A9, de lokale onderwijshuisvesting of een jarenlang genegeerd dossier uit de lokale archiefkasten, hij duikt overal bovenop. Wethouder Herbert Raat (VVD) begint na het zomerreces aan het laatste politieke seizoen van het huidige college en blikt in de serie ‘Zitten op het pluche’ vooruit en terug: ‘Naar mijn idee zijn er echt zaken veranderd in Amstelveen, maar de transparantie kan nog stukken beter.’

Het is voor de volleerde spindoctor nooit een probleem media warm te maken voor
een publicatie over uiteenlopende zaken die in de gemeente spelen en die volgens
hem de aandacht verdienen. Dat er ook inwoners zijn die zich wel eens ergeren
aan de tomeloze publiciteitsbehoefte van Amstelveens opvallendste wethouder, deert hem niet direct. Het is de 2 meter lange politicus namelijk niet te doen om zichzelf, ‘maar om Amstelveen en de toekomst van haar inwoners.’ Dat mensen dat verwarren, lijkt de rasliberaal maar moeilijk te begrijpen. ‘Het is nu eenmaal inherent aan je functie, je bent wethouder.’

Herbert Raat houdt er een open en losse bestuursstijl op na, maar kent goed zijn plaats. ‘Je moet jezelf ondergeschikt maken aan het belang van de gemeente,’ stelt hij. Een broertje dood heeft hij aan bestuurders die alleen maar bezig zijn met hun volgende baantje, of erger, politici die aan machtsbeïnvloeding doen. Meedoen aan politieke spelletjes om bijvoorbeeld in Den Haag terecht te komen doet hij niet. ‘Ik wil niet eens naar Den Haag. Ik houd van de korte lijnen in de lokale politiek en ik voel me thuis in Amstelveen,’ zo zegt hij.

Geregeld schudt de VVD-politicus de Amstelveense boel flink op. Waar al zijn voorgangers bijvoorbeeld jarenlang wegkeken bij misstanden bij het jongerenwerk en op de woonwagenlocaties, stond Raat juist voorop. Confrontaties gaat hij niet uit de weg; niet alleen buiten het college, maar ook er binnen. ‘Als je opkomt voor je gemeente moet je functioneel ruzie durven maken. Op lange termijn krijg je daar veel meer respect voor, dan dat je met alle winden meewaait in het belang van de goede vrede,’ aldus Raat, een prototype netwerker die het ook niet schuwt om flink uit te halen naar hogere politieke machten, zoals in het A9-dossier of recent tijdens de vleermuizenaffaire*, waarin hij snedig kan uithalen naar ministeries.

Open
Het liefst doet Raat alles in volledige openheid, de reden dat ook de landelijke pers hem met regelmaat weet te vinden. ‘Wil je als bestuurder overeind blijven dan moet je echt transparant zijn, voor zover dat kan. Transparantie is misschien een containerbegrip, maar ik leg graag aan alle Amstelveners uit wat we als college doen en waar ik als wethouder mee bezig ben. Wat de raad vervolgens vindt en of er een raadsmeerderheid komt, dat is vers twee’.

A9
Eén van de grote dossiers van Raat is de verbreding annex ondertunneling van rijksweg A9. Een dossier waar hij uitgerekend juist op dit moment niet open over mag zijn. Transparantie voor zover het kan dus, want Raat houdt met tegenzin zijn kaken stijf op elkaar over de meest recente ontwikkelingen, om de zorgvuldig opgebouwde juridische- en financiële positie van Amstelveen niet te verspelen.
Amstelveens financieel wethouder is namelijk sinds zijn aantreden in een langdurig gevecht verwikkeld om de door een eerder college toegezegde gemeentelijke bijdrage van 100 miljoen euro aan het A9-project van de baan te krijgen. ‘Een bijdrage van 100 miljoen euro (geïndexeerd 120 miljoen, AG.) betekent nagenoeg het failliet voor Amstelveen. Dan ben je zomaar een Artikel 12-gemeente*,’ zegt Raat, die er alles aan gelegen is een dergelijk rampscenario te voorkomen.

Zo’n zes miljoen euro verdween tot ergernis van Raat al in de zakken van peperdure onderzoeksbureau’s als Boer & Croon. ‘We hadden in Amstelveen duidelijk een
minderwaardigheidscomplex, omdat we dachten dat we het zelf niet konden,’ zegt Raat, die grotendeels een streep trok door de verkwisting aan externe partijen. ‘We doen het nu anders, met eigen mensen – en het gaat prima.’

Nu, vier jaar nadat de bijdrage voor het eerst ter discussie stond vanwege de exorbitante bijdrage van 100 miljoen, komt er waarschijnlijk een aangepaste variant van het A9-plan, die Amstelveen (met enig kunst- en vliegwerk) toch kan betalen. Dat het college en het ministerie op zeer grote lijnen een akkoord hebben bereikt is duidelijk, maar meer kan Raat niet kwijt. ‘Het is nu wachten op Den Haag. Ik hoop binnenkort meer duidelijkheid te kunnen geven.’
Samen
Een ander groot dossier is dat van de recente uitbreidingsplannen van het Stadshart. Hoewel niet direct zijn portefeuille (Economische Zaken, Jan Willen Groot, CDA), voelt hij zich wel degelijk verantwoordelijk voor de verbazingwekkend klungelige wijze waarop het college die plannen kenbaar maakte aan bewoners. ‘Dat is niet goed gegaan en dat had anders gemoeten. Je kan natuurlijk zeggen, dit past niet in mijn koker, maar het gaat erom dat we het als college tezamen doen. Het is teamwerk, ook binnen de VVD-fractie gaat dit op. Het draait om de tent (Amstelveen) en niet om de vent (Raat).’

Herbert Raat wil de volgende collegeperiode (2014-2018) graag verder als bestuurder, ondanks dat de invulling die hij er aan geeft een zware wissel trekt op zijn privéleven. ‘Het houdt nooit op. Je kunt, waar je ook komt, nooit vergeten dat je wethouder bent. Zelfs mijn kinderen worden er soms op aangesproken, of ze krijgen brieven mee voor hun vader. Maar het is een bewuste keuze en ik krijg er ook veel positieve dingen voor terug. Nee, ik ben nog niet klaar in Amstelveen, er is nog teveel te doen.’

Dit artikel verscheen ook op: Herbert Raat.